یادداشتی بر کتاب ایران بین دو انقلاب یرواند آبراهامیان

مشخصات نسخه ای که من خواندم:

ایران بین دو انقلاب؛ در آمدی بر جامعه شناسی سیاسی ایران معاصر

چاپ بیست و یکم تهران 1392

نوشته ی یرواند آبراهامیان

ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی

نشر نی

قیمت 27600 تومان

708 صفحه

شابک: 4-363-313-964

کتاب ایران بین دو انقلاب یکی از شاهکار های دکتر یرواند آبراهامیان استاد ایرانی الاصل تاریخ در کالج باروک دانشگاه شهر نیویورک است. در یادداشت پشت کتاب آمده:

" آبراهامیان در این کتاب به تحلیل تاثیرات متقابل سازمانهای سیاسی ونیرو های اجتماعی ایران از سده نوزدهم میلادی تا انقلاب اسلامی 1357 می پردازد. نیرو های اجتماعی را به گروه های قومی و طبقات اجتماعی تقسیم میکند و با توجه به دستاورد های جامعه شناسان تاثیرات نظام های سیاسی بر نظام های اجتماعی را بررسی می کند. آبراهامیان کارش را با تبیین ساختار اجتماعی-سیاسی دوره قاجار و علل و پیامد های انقلاب مشروطیت آغاز می کند با بررسی دوره رضا شاه و سقوط او وسالهای بحرانی شهرور 20 تا مرداد 1332 ادامه می دهد و بر این دوره به ویژه تاثیر و تاثر نیرو های سیاسی ریشه یابی علل وقوع انقلاب و نیرو های موثر این دوره را تجزیه و تحلیل می کند و این گونه نتیجه میگیرد که علت قوع انقلاب توسعه ناهمگونی بود که رژیم محمد رضا شاه خواه ناخواه در پیش گرفته بود. آبراهامیان با بررسی نقش مهم اسلام و نیز نقش تعیین کننده شخص امام خمینی در پیروزی انقلاب بررسی اش را به پایان می برد. بی گمان ایران بین دو انقلاب کتابی منحصر به فرد در بررسی تاریخ هفتاد ساله ایران است."

علت این انحصار مطلب انحصار منابعیست که آبراهامیان از آن ها استفاده کرده است. منابع منحصر به فردی که برای اولین بار توسط وی از کتاب خانه های مخفی بریتانیا بیرون کشیده شده و در نگارش این کتاب از آن ها بهره گرفته است. یکی از دیگر دلایلی که این کتاب را ارزشمند ساخته دید بی طرف پرفسور آبراهامیان در نگارش تاریخ است. در این کتاب در جایی از فضایل نخستین شاه پهلوی می گوید و در جایی دیگر از رذایل وی در جایی مصدق را منجی مردم می داند و در برهه ای دیگر وی را ناقض رای مردم بطوریکه مجلس را منحل می کند و روزنامه ها را  می بندد و جلوی رای گیری را میگرد. در جایی به خوبی های تشکیل یک حکومت خود مختار در آذربایجان اشاره می کند و از آبادانی هایی می گوید که در دولت پیشه وری روی داد در عصری دیگر به خیانت های برخی اعضای فرقه می پردازد و از وابستگی آنها به شوروی می گوید همین مساله ناب است که در دیگر کتاب های تاریخ نمی توان مثالش را یافت همواره نویسندگان تاریخ معاصر یا مصدقی بوده اند یا ضد آن، یا طرفدار پهلوی بوده اند یا ضد آن، یا ملی گرایان ایرانیست بوده اند یا ملیت گرایان ترکیست. و هیچگاه انتظار نداشته باشید این نویسندگان نیمه دیگر را به شما نشان دهند.

ترجمه این عنوان ( البته اگر دخلی در آن انجام نشده باشد.) ترجمه ای روان است و حتی برخی نقل قول ها که در روزنامه ها و غیره ثبت شده با نگارش اصل آن آورده شده و به ترجمه خالی آن اکتفا نگردیده که در جذابیت اثر افزوده.

یکی از مهم ترین مسائلی که از این کتاب آموختم شیوه مطالعه تاریخ است که در مطلبی دیگر کاملا به آن پرداخته ام. یکی دیگر از مسائلی که از این کتاب آموخته ام آشنایی با مفاهیم ارزشمندی که پشت گرد تاریخ مخفی مانده بودند مانند تفکرات ملی گرایان آذربایجانی و نیز تفکرات خاص مارکسیستی در دل جریان هایی مانند حزب توده که متاسفانه این روز ها کمتر کسی از تجارب آن سال ها استفاده می کند.

در نهایت مطالعه آن را به علاقه مندان به تاریخ معاصر اکیدا پیشنهاد میکنم.

در همین راستا کتاب تحولات سیاسی و اجتماعی ایران نوشته دکتر علیرضا ازغندی را در دستور کار دارم تا به زودی مطالعه کنم ان شاء الله ببینیم چه می شود. :)

یادداشتی بردموکراسی در حاشیه کتاب جامعه مدنی کاظم علمداری

جامعه مدنی روایتگر فعالیت های قشری پیرامون گسترش و حفاظت از دموکراسی است که نوین ترین شیوه ی حکومتی برای احقاق حقوق همه اقشار جامعه معرفی می شود. کاظم علمداری معتقد است که دموکراسی هر چند پر از مشکل اما بهترین در میان بد هاست. دموکراسی مورد نظر وی که در این کتاب شرح داده شده بر روی پایه هایی از لیبرالیسم و سکولاریسم و همچنین کاپیتالیسم استوار است. بطوریکه در جای جای کتاب میخانیم سرمایه داری ضرورت دموکراسی است اما هر سرمایه داری دموکراسی نیست سکولاریسم لازمه ی دموکراسی است اما هر سکولاریسمی دموکراسی نیست. یکی از نقاط قوت کتاب نو بودن مطالب آن است بطوریکه در آن بطور متناوب مثال هایی از مصر پس از انقلاب و کودتای نظامیان همینطور شرایط حال منطقه ای خاور میانه و ایران پس از سال 88 را شاهدیم. این کتاب با شیوه کتاب های آموزشی از طرف انتشارات توانا  که خود را توسعه دهنده فعالیت های مدنی در ایران می داند منتشر شده است.

یاد دارم که یکی از دموکراسی خواهان در یک یاز تلوزیون های فارسی ماهواره ای معتقد بود علاقه مندی به دیکتاتور ها که در میان ایرانیان شایع است یک بیماریست. او نوک پیکان را به سمت سلطنت طلبان می گیرد و خواستار ایجاد جامعه ای دموکرات در ایران است ولی من همچنان پیرو مطالبی که در گذشته گفته بودم هنوز هم دیکتاتوری های قدرتمند را برتر از دموکراسی های ضعیف میبینم. دیکتاتوری قدرتمند اگر بتواند اتوریته خود را در عرصه های داخلی و خارجی بروز دهد باعث افتخار شهروندان خود خواهد بود. پیچیدن نسخه های مشابه برای همه مردم دنیا نه کاری صحیح به نظر می رسد و نه پاسخگویی عملی نشان خواهد داد. دموکراسی یکی از نسبی ترین شیوه های حکومتیست که در جهان اجرا شده و شاید در تئوری بسیار قدرتمند نشان دهد اما در عمل می بینیم که نه کشور های جدا شده از شوروی سابق و نه جمهوری های استقلال یافته ی آفریقا و آمریکای جنوبی هیچکدام به حد مطلوب از اهداف دموکراسی دست نیافته اند. و در واقع فرمول نامرئی در اروپا و آمریکای شمالی که از مهاجران اروپایی تشکیل یافته تنها محدوده های جغرافیایی بوده که موفق به تشکیل سیستم های موفق دموکراتیک شده اند. حتی کشوری مثل کره ی جنوبی هم با کمک های مستمر سیستم نظام دولتی ایالات متحده توانست جمهوری موفق کره ی جنوبی را شکل دهد وگرنه قرینه معنوی کره  در کره ی شمالی نشان می دهد که این سیستم در تکامل دچار چه نوع قدرت هایی می شود. ایراد هایی هم که به سیستم های سرمایه داری گرفته می شود به نظام دموکراسی وارد است چرا که لازم و ملزوم همدیگرند.

هدف از نگارش این مطالب دفاع از سیستم های ایزوله و تقبیح دموکراسی نیست اما نگاهی واقع گرایانه و پراگماتیستی به خود مقوله ی دموکراسی بسیار ضروری می نماید.

البت ههه تلاش جوامع مدنی و به طور ریز تر فعالین مدنی در راستای تلاش برای دموکراسی به معنای غربی آن نیست. مقابله با تمامیت خواهی ظلم و حفظ حقوق شهروندی از مطالبات جوامع مدنیست که در تحت سیطره ی هر حکومتی ممکن شود مطلوب است.

کاظم علمداری دیدگاهی نسبتا جامع در این کتاب داشته و سعی کرده نقاط زیر و بم جامعه ی مدنی برداشت های متفاوت و نیز کم و کاست های آن را به تصویر بکشد که به هر حال برای کسانی که قصد زندگی در محیط شهروندی و جامعه ای مدنی دارد مطالعه آن ضروری می نماید.

حاشیه ای بر مبانی علم سیاست دکتر حاتمی

شناسنامه:

مبانی علم سیاست

دکتر محمد رضا حاتمی دکتر محمد لعل علیزاده

انتشارات پیام نور

کتاب را در محدوده زمانی نسبتا طولانی (نزدیک به یک سال) مطالعه کردم و این شاید یکی از دلایلی است که در انتهای کتاب به مشکل عدم همبستگی مطالب و سخت شدن دریافت مفاهیم برخورد کردم. به هر حال با توجه به مبانی بودن کتاب و چاپ آن در قالب کتاب های آموزشی پیام نور غیر ممکن است که شما مطلبی را در آن یاد نگرفته باشید.

مبانی علم سیاست به خودی خودی عنوانی مورد بحث است چرا که عده ای از اصل منکر علم بودن دانش های انسانی مانند سیاست هستند. و این یکی از نخستین سوال هاییست که با شروع به مطالعه کتاب به آن برخورد می کنید سوال ها رفته رفته پیچیده تر میشود و کتاب ها هر چه کمتر ایدئولوژیک زده باشند راحت تر می توانند سوال های بعدی را حلاجی کرده نقد و برسی نمایند. اشکال بنیادین نظام های سیاسی رابطه دولت و ملت و نیز چهره های دولت حقوق و نظریات پیرامون آن شاکله کتاب را شکل میدهند.

در علوم تجربی وقتی دانشمندان به اختلاف بر می خورند معملا با اجماع و برسی برخی نظرات هر چند که نسبتا درست هم باشند به حاشیه رانده می شوند. در علوم سیاسی اما نظریاتی منحصر به فرد و دارای نقاط قوت و ضعف هر چند که سال ها بعد مورد نقد عامه قرار گیرد می تواند رژیم های قدرتمندی مانند نازی های آلمان و کمونیست های شوروی را به وجود آورند. فلذا تئوری در علوم سیاسی کمی خطرناکتر از تئوری در سایر علوم است.

مطالعه اجمالی کتاب برای علاقه مندان پیشنهاد می شود.

نقد کتاب جامعه شناسی به زبان ساده صادق زیبا کلام + پست ویژه روز کتاب

نمیدونم شنیدم میگن امروز 27 ام آبان روز کتابفروشی هاست. هر چیزی که بهانه ای بشه که راجب کتاب حرف بزنیم رو دوست دارم چرا؟

مورگان فریمن در فیلم لوسی میگه: "بالاترین هدف از وجود ما انتقال تجربیاته و هدف بالاتری وجود نداره."

به برترین بودنش کاری ندارم و اینکه چقدر درسته جملش، اما چیزی که حقیقته اینه که انتقال تجربیات نسل های گذشته چیزی هست که ما رو به این جا رسونده و هر جا کمی و کاستی بوده یا باید به گذشته ها و تجربیات اونها مراجعه کنیم یا اینکه راه نرفته ای بوده که باید خودمون بریم و برای آیندگانمون ثبت کنیم.

کتاب ها در هر زمینه ای که باشن ماحصل یک محدوده خاصی از زمان نویسنده ( ولو 10 دقیقه) هستن که در اختیار ما قرار گرفتن و ما با خوندن اونها مثل اینکه اون زمان بالقوه کتاب ها به زندگیمون اضافه بشه. مثلا با خوندن کتاب دور دنیا در 80 روز هر چقدر هم که تخیلی باشه انگار که 80 روز به زندگی شما اضافه شده در این 80 روز تجربه های مختلفی داشتید با آدم های مختلفی آشنا شدید و حس و حال های متفاوتی رو تجربه کردید.

کتاب جامعه شناسی به زبان ساده دکتر صادق زیبا کلام رو به تازگی تموم کردم. و کتاب تولد اسرائیلش رو شروع کردم. اگه بخوام به طور خلاصه در این باره بگم در کتاب جامعه شناسی به زبان ساده حق مطلب رو ادا کرده و سرنوشت تفکرات و نقد و برسی های مدل خاص خودش رو درباره دورکهیم مارکس و وبر مطرح کرده. یکی از مطالب جنجالی کتاب برسی علم بودن یا نبودن علوم انسانی و مبحث علوم انسانی اسلامی ( مانند اقتصاد اسلامی) و غیره هستش.

در پشت جلد کتاب اومده:

پیچیدگی نظریات جامعه شناسانی چون دورکهایم ، مارکس ، وبر و ... هنگامی که با بیان پیچیده جملات ابهام بر انگیز و نارسای برخی شارحان همراه می شود.عامل مهمی خواهد بود در سخت فهم شدن این نظریات و طبعا گریزان شدن دانشجویان از مطالعه این نظریات. دکتر صادق زیبا کلام تلاش کرده است تا در این کتاب شرحی ساده همه فهم و به دور از پیچیدگی های مرسوم شارحان این نظریات را ارائه کند.

مطالعه این کتاب رو اگه جامعه شناسی خوندید و هیچی ازش نفهمیدید یا اینکه میخاید وارد فضاش بشید شدیدا توصیه میکنم.

به مناسبت هفته کتاب فروشی ها هم دوتا منو به بالا اضافه شدن:

کافه کتاب: لیستی از کتاب هایی که خوندم با رده بندی خودم و به امانت اونای که دسترسی دارن میتونن ازم بگیرنش یا اگه دو ستاره(**) بود میتونم معاوضه کنم با کتاب های دیگه ای

کافه فیلم: لیستس از فیلم هایی که دیدم به همراه سیستم رده بندی و امتیازیشون