یادداشتی بردموکراسی در حاشیه کتاب جامعه مدنی کاظم علمداری

جامعه مدنی روایتگر فعالیت های قشری پیرامون گسترش و حفاظت از دموکراسی است که نوین ترین شیوه ی حکومتی برای احقاق حقوق همه اقشار جامعه معرفی می شود. کاظم علمداری معتقد است که دموکراسی هر چند پر از مشکل اما بهترین در میان بد هاست. دموکراسی مورد نظر وی که در این کتاب شرح داده شده بر روی پایه هایی از لیبرالیسم و سکولاریسم و همچنین کاپیتالیسم استوار است. بطوریکه در جای جای کتاب میخانیم سرمایه داری ضرورت دموکراسی است اما هر سرمایه داری دموکراسی نیست سکولاریسم لازمه ی دموکراسی است اما هر سکولاریسمی دموکراسی نیست. یکی از نقاط قوت کتاب نو بودن مطالب آن است بطوریکه در آن بطور متناوب مثال هایی از مصر پس از انقلاب و کودتای نظامیان همینطور شرایط حال منطقه ای خاور میانه و ایران پس از سال 88 را شاهدیم. این کتاب با شیوه کتاب های آموزشی از طرف انتشارات توانا  که خود را توسعه دهنده فعالیت های مدنی در ایران می داند منتشر شده است.

یاد دارم که یکی از دموکراسی خواهان در یک یاز تلوزیون های فارسی ماهواره ای معتقد بود علاقه مندی به دیکتاتور ها که در میان ایرانیان شایع است یک بیماریست. او نوک پیکان را به سمت سلطنت طلبان می گیرد و خواستار ایجاد جامعه ای دموکرات در ایران است ولی من همچنان پیرو مطالبی که در گذشته گفته بودم هنوز هم دیکتاتوری های قدرتمند را برتر از دموکراسی های ضعیف میبینم. دیکتاتوری قدرتمند اگر بتواند اتوریته خود را در عرصه های داخلی و خارجی بروز دهد باعث افتخار شهروندان خود خواهد بود. پیچیدن نسخه های مشابه برای همه مردم دنیا نه کاری صحیح به نظر می رسد و نه پاسخگویی عملی نشان خواهد داد. دموکراسی یکی از نسبی ترین شیوه های حکومتیست که در جهان اجرا شده و شاید در تئوری بسیار قدرتمند نشان دهد اما در عمل می بینیم که نه کشور های جدا شده از شوروی سابق و نه جمهوری های استقلال یافته ی آفریقا و آمریکای جنوبی هیچکدام به حد مطلوب از اهداف دموکراسی دست نیافته اند. و در واقع فرمول نامرئی در اروپا و آمریکای شمالی که از مهاجران اروپایی تشکیل یافته تنها محدوده های جغرافیایی بوده که موفق به تشکیل سیستم های موفق دموکراتیک شده اند. حتی کشوری مثل کره ی جنوبی هم با کمک های مستمر سیستم نظام دولتی ایالات متحده توانست جمهوری موفق کره ی جنوبی را شکل دهد وگرنه قرینه معنوی کره  در کره ی شمالی نشان می دهد که این سیستم در تکامل دچار چه نوع قدرت هایی می شود. ایراد هایی هم که به سیستم های سرمایه داری گرفته می شود به نظام دموکراسی وارد است چرا که لازم و ملزوم همدیگرند.

هدف از نگارش این مطالب دفاع از سیستم های ایزوله و تقبیح دموکراسی نیست اما نگاهی واقع گرایانه و پراگماتیستی به خود مقوله ی دموکراسی بسیار ضروری می نماید.

البت ههه تلاش جوامع مدنی و به طور ریز تر فعالین مدنی در راستای تلاش برای دموکراسی به معنای غربی آن نیست. مقابله با تمامیت خواهی ظلم و حفظ حقوق شهروندی از مطالبات جوامع مدنیست که در تحت سیطره ی هر حکومتی ممکن شود مطلوب است.

کاظم علمداری دیدگاهی نسبتا جامع در این کتاب داشته و سعی کرده نقاط زیر و بم جامعه ی مدنی برداشت های متفاوت و نیز کم و کاست های آن را به تصویر بکشد که به هر حال برای کسانی که قصد زندگی در محیط شهروندی و جامعه ای مدنی دارد مطالعه آن ضروری می نماید.